Van eerste bewoners tot dorpen
Ik raad U aan eerst de Inleiding en Verantwoording /  betrouwbaarheid te lezen voordat U een specifieke paragraaf leest. 

[0] [1a] Minstens 60.000 jaar geleden was de mens alleen te vinden op de savanne in Centraal Afrika. In die tijd leefden nog meer mensachtigen zoals Neanderthalers en mogelijk de Homo Erectus. Uiteindelijk bestaat alleen de Homo Sapiens, de huidige mens, nog. Onze voorouders trokken vanuit Afrika de wereld over. Tijdens die migratie liet de mens veel sporen na. Zo zijn er overblijfselen van menselijke skeletten gevonden. Daardoor is veel bekend over de gevolgde route en hoe lang de migratie duurde. Deze informatie kan worden aangevuld met sporen in ons DNA waardoor we nog dichter bij onze afstammelingen komen. Op oude kaarten van Nederland is aan te geven hoe de verschillende volkeren ons land binnentrokken. 30.000 jaar geleden, ruim voor de laatste ijstijd, woonden er waarschijnlijk al mensen in Nederland. Zij werden door het oprukkende ijs ver naar het Zuiden gedreven. Zo’n 15.000 jaar geleden trokken ze weer naar het noorden achter het ijs aan. Deze eerste inwoners waren diverse groepen van jagers en verzamelaars. Landbouw kwam pas rond 5.000 v. Chr. naar Nederland en is waarschijnlijk geimporteerd door Centraal-Eurpoese boeren. Al vanaf 2000 v. Chr. werd er volop landbouw bedreven in het ruige Hollandse landschap van moerasbossen en strandwallen. Steeds echter moesten de bewoners op de hoogste en droogste plekken met vallen en opstaan een bestaan opbouwen.
Rond 600 v. Chr. kwamen de Tubanten, de Kanninefaten en de Friezen. Keltische stammen kwamen naar het zuiden van Nederland terwijl andere Germaanse stammen, onder wie de Batavieren, zich ten zuiden van de Rijn vestigden. Die processen zijn allemaal in het DNA terug te vinden.

[1b] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] Er is weinig bekend over de oudste bewoners van de streek, bij opgravingen zijn sporen gevonden van menselijke aanwezigheid van ongeveer 5000 jaar geleden. Het onherbergzame gebied trekt vissers en jagers aan uit andere streken, die er alleen komen om voedsel te zoeken. Er was toen slechts sprake van heel kleine nederzettingen van enkele gezinnen. Er was ruilhandel tussen bewoners van Holland met bewoners van Brabant, België, Rijnland en Drente. In de tijd van de hunebedbouwers (circa 3500 v.Chr. tot circa 2800 v.Chr) woonden er in Nederland 10.000 mensen.
              
Reconstructietekening van het landschap in Holland in ongeveer
1700 v. Chr. : redelijk open, met boerderijen en op erven een systeem van afwateringssloten.
Herkenbaar maar toch vreemd : geen molens, geen wegen met auto’s.
Bron : Holland Historisch Tijdschrift 2005/4

          
                        Een prehistorische boerderij
                      Bron : www.hunebedcentrum.nl

[9] Bij de voormalige buitenplaats Veenenburg, ten westen van de Heereweg op de grens van Lisse en Hillegom, zijn archeologische voorwerpen gevonden uit de periode 1800 tot 1500 v. Chr.  Ze getuigen van menselijke bewoning, hoog en droog op de rand van de strandwal. Vermoedelijk waren het boeren, die de vochtige strandvlakte als akker – en weiland gebruikten.  

Omstreeks 25 v.Chr. arriveren in Nederland twee Germaanse stammen, de Batavieren en de Caninefaten. Beide stammen waren de Romeinen gunstig gezind, mogelijk zijn ze zelfs op uitnodiging van de Romeinen gekomen om als buffer te dienen. De Batavieren vestigden zich in het rivierengebied rond de Betuwe, de Caninefaten in Zuid-Holland.  

[10] In de Karolingische tijd (500-900) was er sprake van bewoning op de geestgronden achter de strandwallen en op de stroken rivierklei langs de riviermonden in Zuid-Holland, maar het overgrote deel van het gebied lijkt onbewoond geweest te zijn. 

Circa 500 n.Chr. begon de feitelijke bewoningsgeschiedenis, kolonisten kwamen overal vandaan op zoek naar bewoonbare, droge plekken om te wonen en een bestaan op te bouwen. Men kapte een stuk bos en ging gewassen telen. De huizen waren van hout met rieten daken, er was een woonruimte met haard, een stal en een voorraadruimte. De bewoners verbouwden tarwe, hadden een moestuintje, pluimvee, schapen, geiten, varkens, enkele koeien en misschien een paard. Ze weefden wollen stoffen en maakten zelf hun kleding. Van rondtrekkende kooplieden werd onder andere ijzer en zout gekocht. Waren mijn voorouders ook kolonisten ? Wie weet, Joost mag het weten ! Tussen 500 en 1000 zijn waarschijnlijk onder andere de nederzettingen Hillegom, Lisse en Sassenheim ontstaan. Deze nederzettingen zijn in 1200 uitgegroeid tot dorpen.  [11] In de Romeinse tijd wordt onder andere Northgo (Noordwijk) genoemd. In oude oorkonden uit de 9^e eeuw komen de namen Sassenheim en Heemstede voor.

Naar boven

Start | Inleiding | Verantwoording en betrouwbaarheid | Herkomst van de naam 's Gravenmade | Welgeborenen | Leenmannen | Het landschap van de Duin- en Bollenstreek | Van eerste bewoners tot dorpen | Akker- en tuinbouw | Veeteelt | Mest, turf en zand | Konijnen | Blekerijen en wasserijen | Kalkovens en steenfabrieken | Beroepen | Vervoer over land | Vervoer over water | De aanleg van de trekvaart | Landbezit | Woningen, boerderijen en interieur | Communicatie | Politiekbuiten | alle dorpen in de Bollenstreek | Lisse | De Zilk | Noordwijkerhout | Sassenheim | Voorhout | Vogelenzang | Heemstede | Bennebroek | De Kerk | De  Maatschappij | Het Huwelijk | Bevruchting en bevalling | Het Gezin | Het Huishouden | Gezondheid(szorg) en hygiëne | Eten, drinken en genotsmiddelen | Vermaak | Onderwijs | Inkomen, uitgaven en prijzen | Beroepen en functies van de voorouders