Via Achtergrondinformatie allerlei info over de Bollenstreek (geografisch, historisch, maatschappelijk e.d.)
Ga bij problemen naar PROBLEMEN

                                                  Geschiedenis Lisse

De, hierna volgende, geschiedkundige informatie van Lisse is niet bedoeld om een volledig beeld te geven. De informatie bestaat uit fragmenten (groot en klein) over zaken of gebeurtenissen welke ik interessant vond, bij mij herinneringen opriepen of welke ik van belang achtte als context bij mijn stamboom. 

In een kaart welke via de link Kaart Lisse te zien is staan 45 gebouwen / kastelen / boerderijen op een plattegrond van Lisse. Van die objecten komen er diverse in deze website aan de orde.

[1] Lisse lag in de Romeinse tijd net boven de grens van het Romeinse rijk in het vrije  Germanië. De Romeinen konden het niet winnen van de wilde berendoders van ‘s Gravenmade uit Lisse. Jammer, dat het bestaan van de nederzettting Lisse in de Romeinse tijd niet gestaafd wordt door archeologische vondsten.  

[2] [3] [4] [5] [6] [7] Over de oorsprong van de naam Lisse tasten we nog in het duister. Vermoedelijk is de nederzetting Lisse ontstaan in de vroege Middeleeuwse ontginning - en bewoningsfase. In de Middeleeuwen (400 tot 1550) wordt “Lissebeke” vermeld als nederzetting ‘’tuschen Lisserbeke enter Specke”. We kennen nu nog Huis ter Specke aan de Achterweg in Lisse. Meer informatie in Huis ter Specke.

[8a] [8b] Men schat dat omstreeks het jaar 700 een aanvang is gemaakt met het egaliseren van de veen – en duingronden in de Bollenstreek. Zo ontstonden de geestgronden. In deze periode ontstonden ook de eerste nederzettingen zoals Sassenheim en Lisse. Om de verschillende nederzettingen met elkaar te verbinden werden de Heereweg en de Achterweg aangelegd. Ook langs deze verbindingswegen zelf ontstond na verloop van tijd bebouwing. [8c] Er zijn in Lisse sporen van bewoning gevonden uit de periode 1175-1225.

De naam Lisse wordt ook in verband gebracht met de namen ‘’Liusna’’ en ‘’Lux’’. Een lijst  van een Utrechtse kerk met bezittingen in de streek vermeldt vijf hoeven in “Liusna” in de 10^e eeuw, drie mansa (percelen land) in ‘’Lux’’ en vijf mansa in ‘’Liusna’’. Maar waarom worden er in de lijst van een Utrechtse kerk twee verschillende namen gebruikt ?  Het is niet onmogelijk, dat Liusna bij Voorhout gelegen heeft, niet zo ver weg van het huidige Lisse. De naam “Lis” wordt voor het eerst genoemd in 1182 in de ‘’Annales Egmundeses” [9a] van de abdij in Egmond, dan wordt in Lisse de bruiloft gevierd van een dochter (Margaretha) van graaf Floris III van Holland enAda van Schotland. Margaretha trouwde met Dirk van Kleef. [9b] De locatie is onbekend, maar de “Witte Zwaan” en kasteel Dever bestonden toen nog niet. Teylingen ligt veel meer voor de hand.

De naam ‘’Lis’’ komen we ook tegen in een oorkonde uit 1197 betreffende een schenking aan de kapel van de kerk van Sinte Marie. Al met al is er nog veel onduidelijkheid over de naam Lisse.

[9d]  De naam ''het Vierkant'' wordt volgens de heer Hulkenberg (auteur van vele boeken over de geschiedenis van Lisse e.o.) voor het eerst genoemd in 1642 in een document in het oude archief van Lisse (inv.nr. 247).

Op de site van de Vereniging Oud Lisse staat een artikel over het Vierkant >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
''De overeenkomst tussen Lisse en het Vierkant: VUUR''. In dat artikel is ook meer te lezen over de naam ''Liusna''.

[10] [11] Halverwege de 13^e eeuw is in Lisse door graaf Willem II een kapel gebouwd aan “de groene wijde van Lis”, waarschijnlijk waar nu de oude kerk bij het Vierkant [12] staat. De kapel ressorteerde onder de parochie van Sassenheim tot op 27 april 1461 Lisse een zelfstandige parochie werd toegewijd aan Sinte Agatha. Ter compensatie kreeg de pastoor van Sassenheim jaarlijks tot 1628 vijf ons zilver !!!! Had ik het voorbeeld van mijn broer maar gevolgd door naar het seminarie te gaan, maar ook ik zou het niet afgerond hebben.

Meer informatie over de kerkelijke geschiedenis van Lisse (Sassenheim en Voorhout) in  De vicarie van Sint Servaas te Lisse omstreeks het midden van de 14e eeuw 

De eerste ‘’Aechtenkerk’’ van Lisse is vermoedelijk in de 15^e eeuw gebouwd en is nu bekend als de (hervormde) Witte kerk aan het Vierkant. De Engel hoorde toen kerkelijk gezien bij Sassenheim.
                   
                                            De dorpskerk in het Vierkant in 1728. 

Meer over de St. Agathakerk is te zien en te lezen in
               >>>>>>>>>>>>> Geschiedenis van de St. Agathakerk in Lisse

Meer kaarten van Lisse >>>>>>>> Kaarten
 

                    Een vrije impressie van een dorp in de 16e eeuw.

Bovenaan staat :
'' als er na brand een nieuw huis gebouwd wordt geeft Goes subsidie :
                        8 schellingen voor een schaliedak
                        4 schellingen voor een tegeldak
                        zo moeten de strooien daken uit de stad verdwijnen.''

Bron : De Tresoor (1566), Rien Poortvliet, 1991, uitgeverij J.H. Kok, Kampen,
verkregen met toestemming van Mevr. Poortvliet.

[15] [16] [17] [18] Lisse was beroemd om zijn vis, vooral om de baarzen uit de Haarlemmermeer. Een groot aantal vreemden kwam hiervoor naar Lisse, duizenden bij duizenden in de zomer. Sinds de oprichting van de Leidse universiteit, kort na het beleg van Leiden in 1574, kwamen de heren studenten regelmatig met een grote koets naar Lisse om zich tegoed te doen aan de Lisser baarzen, weggespoeld met menig flesje wijn. In die tijd is een boerderij omgebouwd tot herberg ‘’De Swaan’’ , de heren studenten waren blijkbaar lucratieve klanten. Jammer voor de studenten, dat de Haarlemmermeer in 1854 drooggelegd werd, maar dat gold alleen de vis, wijn kwam gelukkig van elders.

[19] In de “Tegenwoordige Staat van Zuid-Holland uit de 2^e helft van de 19^e eeuw wordt de loftrompet op de Lisser baarzen gestoken. “Geen baars in het gansche land was zoo blank van de visch, zoo fijn van smaak, geen kok ter wereld in staat zoo het juiste ogenblik te bepalen, waarop de visch aan het ziedend vocht moest worden onttogen om hem dien graad van hardheid te doen verkrijgen, waarvoor de baars van Lisse zoo heinde en verre was beroemd”.

                   Bij deze prent van Rien Poortvliet moest ik meteen
                              aan de “Witte Zwaan” denken.

Bron : Langs het tuinpad van mijn vaderen, Rien Poortvliet, 1987,
uitgeverij J.H. Kok, Kampen, verkregen met toestemming van Mevr. Poortvliet.

De “Witte Zwaan” was het hart van het dorp. Hier gebeurde van alles, de schout sprak er recht, er hingen publicatieborden voor bekendmakingen, er vonden verkopingen en verpachtingen plaats, de postkoets stopte, de vroede vaderen vergaderden, daar hoorde je de nieuwtjes, daar vond het verenigingsleven plaats, ……….  En er waren kolfbanen, er was een concertzaal, er was stalling voor paarden en zelfs koeien. Het laatste zal te maken gehad hebben met de beestenmarkt in Lisse.

[20] Vroeger waren alle herbergen met de naam De Witte Zwaan ook huizen van plezier.
       Daarom vergaderden de vroede vaderen daar zo graag !

        Een oude ansicht van omstreeks het begin van de twintigste eeuw die ons duidelijk De Witte Zwaan laat zien. Er was een hele hoop mensen aan komen lopen, want zo’n fotograaf was toch iets bijzonders! Op de achtergrond de hervormde kerk.
Bron : collectie R.J. Pex te Lisse

Meer over de Witte Zwaan >>>>>>> Witte Zwaan

[21] [22] [23] [24] [25a] [25b]
In onderstaande tabel is de omvang van Lisse in de loop der tijden te zien.

Men leefde voornamelijk van de landbouw en turfsteken.  Het leven was zwaar in de 15^e en 16^e eeuw, de helft van de inwoners was arm en moest bedelen. Een belangrijke oorzaak waren de aanhoudende oorlogen van hertog Karel de Stoute (1467-1477). In 1514 was slechts 80 van de 935 morgen land in bezit van de Lissers zelf. Er waren toen weer 87 “haardsteden”, maar er was nog steeds armoede en gebrek.

[25b] Naar het zuiden toe, in de richting van Sassenheim, was een buurtschapje ontstaan aan de Heereweg, genaamd De Engel. De naam zou afkomstig kunnen zijn van het Angel-Saskische woord ‘’an gel’’ wat ‘’het bos’’ betekent. Voordat de mens ingreep in het landschap was het hier ter plaatse ook bebost. We komen ‘’De Engel’’ voor het eerst tegen in de benaming van een herberg die hier vanouds stond. Misschien was de naam van een van de herbergiers wel De Engel, een naam die vroeger veel voorkwam. Deze herberg bestond reeds in 1602. 

                        Dit huis stond op de hoek Heereweg / Tweede Poellaan in De Engel.
                        Op de zijkant van het huis hangt een naambord waarop ''Gribus'' staat.
                        Deze foto is rond 1915 genomen.
                        Bron : Arie in 't Veld, groep ''Je bent Lisser als...." op Facebook.
                        https://www.facebook.com/groups/440175512722572/permalink/503702613036528/

Nog verder in de richting van Sassenheim lag de 3e Poellaan vanaf de Heereweg richting de Haarlemmermeer. Aan het einde van de 3e Poellaan lag een veerpont over de Ringvaart. Het pont werd handmatig voortbewogen. Aan de overkant was het befaamde kippenrestaurant Puck. Daar stond regelmatig een AA-auto van prins Bernhard die wel een kippetje lustte. Foto waarschijnlijk genomen vóór de oorlog.
In de koets is te zien dat er een vrouw met kind gewoon in de koets bleven zitten tijdens de overvaart.
Moet wel een heel flegmatisch / kalm paard geweest zijn.
Bron : Cultuur-Historische Vereniging Oud Lisse, Simon van Dijk

 

[26] De Lisser Poel was tot de drooglegging in 1623/1624 een open water, dat via de Haarlemmermeer en het IJ in open verbinding stond met de zee. Ik ben echter tot nu toe maar één ????? matroos in mijn voorgeslacht tegengekomen en ik heb een neef die gevaren heeft. En er was ook een marinier, Simon Schrama, hij was een verwoed deserteur en zat vaak ‘’in de bak’’. In West-Indië is hij niet lang geweest, ook daar ontbrak het hem weer aan discipline.

[26a] In 1804 werden de polders, grenzend aan de Haarlemmermeer, door zware stormen getroffen en met name de Lisserpoelpolder zwaar getroffen. De schade aan de Zemelbrug, gelegen in de Eerste Poellaan over de Ringsloot van de Lisserpoelpolder, was aanzienlijk. Er moest een nieuwe brug gemaakt worden.

Geschreven tekst aan de bovenkant van de prent :

''Op straat is het ronduit een grote rotzooi - het is niet anders. Iedereen smijt op straat wat ie maar kwijt wil : de ‘’camerlooghe uit de seicpot’’, keukenafval, kapot vaatwerk – hup naar buiten. De paarden en het straatvee trappen hun ruggebouten er ook nog eens in – geeft allemaal niet; weg is weg. Maar zeker na een paar regendagen kun je nauwelijks met goed fatsoen door de stinkende drab heen komen.''

Bron : De tresoor (1566), Rien Poortvliet, 1987, uitgeverij J.H. Kok, Kampen,
verkregen met toestemming van Mevr. Poortvliet).

De smoes van die Lisserse viezerikken zal wel geweest zijn, dat ze daarmee de weg verharden. Hoewel eigenlijk wel een goede smoes, de weg was immers vaak een modderzooi. En er woonden vast ook van die viezeriken in de andere dorpen aan de Heereweg.[27] Inderdaad, de schout van Hillegom klaagt in 1724 bij de Dijkgraaf, dat ‘’de wegen in Hillegom worden ontsiert ende bedorven door inwerpen van allerhande materialen’’.

Tot in de tweede helft van de 17^e eeuw was de Heereweg praktisch de enige mogelijkheid voor de Lisser bevolking om naar elders te komen. En als je naar de stad of op reis wilde, naar je werk of naar je vrijer kon je tweemaal daags de diligence nemen van de dienst tussen Amsterdam en den Haag, welke in Lisse voorbij kwam.

In 1723 werd de Heereweg bestraat. Bewoners die aan de Heereweg woonden waren verplicht er aan mee te betalen, voor hen was het een hele verbetering. Maar het was vooral in het belang van de doorgaande route van den Haag naar Haarlem en Amsterdam. En ook voor de toegankelijkheid van de buitenplaatsen in en rondom Lisse, dus voor de adel en rijke handelaren uit de stad, en voor hun bezoekers.

Hoe de Heereweg er een paar eeuwen later uitzag is te zien in
                                              >>>>>>>>>>>>>>>>>  Heereweg Lisse

[28] Belangrijker nog dan in de omliggende dorpen was, in de 17^e en 18^e eeuw, in Lisse de “schipperij”. Aan de Gracht heerste altijd veel vertier, er werd van alles aan en afgevoerd. Op de Kapellenwei bij de Gracht stonden veel “kapellen” (vlasruiters), om het vlas van de Zuid-Hollandse eilanden te drogen.
De Kapelstraat, die eerder ’t Slop heette, is vernoemd naar die vlasruiters.
Het heeft dus niets te maken met een kapel.

Lisse was in de Middeleeuwen (400 tot 1550) een (zogenaamd) ambacht, bestuurd door een college van schout en schepenen.  [29] [30a] De executie van criminelen in het baljuwschap Noordwijkerhout vond aanvankelijk plaats op een schavot in Noordwijkerhout. In 1613 werd in Lisse een schandpaal opgericht, maar de altijd ijverige neringdoenden rusten niet voordat ook het schavot met zijn galg, roeden en brandijzers van Noordwijkerhout naar Lisse kwam. In 1763 werd bepaald, dat executies voortaan plaats zouden vinden in Lisse. Maar toen in 1765 een zeker persoon was veroordeeld, zat de man maar te wachten, er was geen schavot. Dat oude schavot wilde Lisse niet hebben en zelf een nieuwe betalen wilde het al evenmin. Tenslotte hebben ook de andere dorpen meebetaald. En toen had Lisse eindelijk geheel zijn zin gekregen. In het Vierkant werd een ‘’crimineel gevangenhuis’’ gebouwd en Lisse was trots op zijn schavot. Zo’n terechtstelling trok altijd veel publiek en de klandizie wilden de Lisser neringdoenden natuurlijk niet missen. Zie je wel, die Lissenaren zijn niet zo dom.

Meer over het schavot en de gevangenis >>>>>>>>>
                                      Ordehandhaving en brandbestrijding in de achttiende eeuw

[30b]   De buitenplaatsen van de familie Six in Lisse
De familie Six speelde niet alleen in Hillegom een belangrijke rol >>>> zie Hillegom.
Anna Wijmer, de ‘’stammoeder’’ van de ‘’Hillegomse’’ familie Six had in 1640 de, in Lisse gelegen, buitenplaats Knappenhof gekocht (het latere Grotenhof aan de Achterweg). Na haar dood vererfde Knappenhof in 1654 op haar oudste zoon Pieter Six, die getrouwd was met Johanna Six (dochter van Karel Six en Margaretha Oetgens). De buitenplaats bleef tot 1763 in het bezit van de familie Six, waarna het in handen kwam van Cornelis Jacob van der Lijn.
Pieter Six was tevens eigenaar van de buitenplaats Sixenburg in Lisse. Deze buitenplaats lag aan de westkant van, de in 1657 voltooide Trekvaart, iets ten zuiden van de herberg op Halfweg. Zie prent 9 op Rhynlands fraaiste gezichten Lisse.
Johanna Jacoba Six (1645-1700) was het achternichtje van Jan Six. Zij bewoonde de buitenplaats Uytermeer in de Poelpolder in Lisse en was getrouwd met Simon van der Stel, gouverneur van Kaap de Goede Hoop.
De familie Six huurde in 1661 de buitenplaats Ter Specke, die niet ver van het eerder genoemde Knappenhof gelegen was. Daarnaast huurde de zeer welgestelde vrijgezel mr. Willem Six tussen 1718 en 1733 de ridderhofstad Dever. Waarschijnlijk was hij ook de stichter van het hofje van Six aan de Kanaalstraat in Lisse. Mr. Willem Six (1662-1733) was een zoon van de reeds genoemde Pieter Six en Johanna Six.

Meer over de familie Six en Hillegom in SixHeer

Lisse kende nog meer buitenplaatsen, deze buitenplaatsen (en ook de kerk aan het Vierkant) zijn te zien in >>>>>> Rhynlands fraaiste gezichten Lisse en er waren ook nog :


Buitenplaats Berkhout

Meerenburgh

en natuurlijk kasteel Dever

[31] Blijkbaar had Lisse iets met paarden en andere beesten. Vanaf 1776 werd er in Lisse jaarlijks een paardenmarkt en twee maal per jaar een beestenmarkt gehouden. Tot 1842 was er lange tijd in Lisse een paardenstoeterij. Mijn opa was aan het einde van de 19^e eeuw zelfs “ridder” te paard, hij was ridder Filips van der Lek tijdens de optocht ter ere van het "'Koningsjaar"" in Lisse in 1898. 

[32] Tijdens de Franse overheersing werden vaak soldaten ingekwartierd in Lisse, dat ‘’strategisch’’ halverwege Haarlem en Leiden lag. In de jaren 1795 / 1796 waren maandelijks circa 475 man ingekwartierd op een bevolking van circa 1060 inwoners. De bevolking zal waarschijnlijk wel het nodige soldatenvolk over de vloer gehad hebben, de ruimte in herbergen en kroegen zal niet toereikend geweest zijn. De bouw van een nieuwe kazerne in 1812 loste het probleem van de inkwartiering ook niet op. Lourens Cornelisz en zijn broer Pieter Cornelisz Schrama woonden rond die tijd in Lisse en zullen hoogstwaarschijnlijk wel soldatenvolk over de vloer gehad hebben. En Karel Schrama [33], de (olijke) pachter van de boerderij ''Phoenix'' aan de oude Es(ch)laan tussen de uitlopers van het Reigersbos, zal niet meer olijk gekeken hebben toen zijn schuur vol van die Fransozen zat.

In juni 1795 moet ‘’yder Burger’’ zijn ongemunt goud en zilver inleveren, de Fransen zagen Holland als een wingewest. Een enkeling kwam in openlijk verzet zoals Jan de Graaf uit Lisse. Hij pleegde een (mislukte) aanslag op de Fransen en overleed in een cel.

[34] De eerste harddraverij in Lisse was op 9 oktober 1872 en werd gehouden op de Heereweg. De tribune stond omstreeks 1890 zelfs op de tramrails tussen de Agathakerk en de Vuursteeg. Vanaf 1902 werd de draverij gehouden op het land van Vreeburg. Er was in 1910 een tribune welke voor 160 gulden overgenomen was van de voetbalclub HFC uit Haarlem. Het figuurlijke startschot werd gegeven met het roepen van ‘’ Klaarmaken, op Uw plaatsen, een, twee, drie, af’’. Ik kan me de harddraverij tijdens de kermisdagen en het figuurlijke startschot nog goed herinneren, is dat het begin geweest van mijn latere hobby, neen, niet gokken ?

Jaap Riggel (afkomstig van de boerderij Welgelegen) heeft een villa laten bouwen (circa 1890) naast Welgelegen op de hoek van de Vuursteeg en de Heereweg. In deze villa was (tot 1975 ???) het politieburo van Lisse gevestigd.

Het politiebureau met rechts de gevangenis tussen de villa en de garage.

Links stond de boerderij Welgelegen,
nu (2015) een modern gebouw, het nieuwe politiebureau.


Als kind ging ik samen met mijn vriendje bij de politie aangifte doen van een gevonden voorwerp (onze eigen zakdoek). De agent nam die met een serieus gezicht in ontvangst en noteerde de aangifte in een of andere map. En dat hebben we meer dan eens gedaan en de agenten werkten serieus mee. Wat zullen ze met die zakdoeken gedaan hebben ? Aan mijn moeder gegeven ? Thuis laten wassen en zelf gebruikt hebben ? Dat heet toch diefstal ? Aan de zijkant van het politieburo lag (in de Vuursteeg vlak voor ons huis) de gevangenis. Dat was en bleef een spannende zaak, maar met aangifte doen van je eigen zakdoek kwam je daar niet terecht.

[35] [36] De eerste steen van café de Nachtegaal werd gelegd in april 1902. Eerder moet er tegenover het café een boerderij hebben gestaan met die naam, mogelijk was daar in 1841 al een herberg. De Nachtegaal werd later een begrip door zijn speeltuin. In 1913 werd van der Eerden eigenaar. Er zijn de nodige bruiloften en partijen van de Schrama’s in de Nachtegaal gevierd onder genot van vele hapjes en drankjes. De bruiloft van mijn ouders is er onder andere gevierd.

                            Zo zag de (oude) Nachtegaal er in 1935 uit.
                          Bron : Frederika van der Eerden, dochter van Frans van de Eerden jr.

              Was dit het eerste corso in Lisse met reclame voor de Witte Zwaan ?
                        Of gingen de bollenboeren een dagje op stap ?

           De ansichtkaart is afkomstig van de site van Jan van Rooyen
           http://www.lisseinbeeld.nl/ uit het album ''Lisse hoe het ooit was''.

De volgende 8 ansichtkaarten zijn uitgegeven door J.P. Nauta uit Velsen en afkomstig uit de collectie van Nico de Jong c.q. Erik Vergunst. Op www.inoudeansichten.nl zijn nog veel meer oude ansichten van Nico en anderen te bewonderen.

Op de ansichtkaart staat : ''Lisse (Stationsweg)''.
De huisjes staan (stonden?) schuin tegenover de ingang naar kasteel Keukenhof en ,komend vanaf Lisse-dorp, vóór de (oude?) ingang naar het bloemenpark de Keukenhof.

Deze ansichtkaart is van de periode 1899 - 1905, vermoedelijk zelfs van vóór 1903.

Wij noemden de huisjes altijd ''de huisjes op het Hoogje'' omdat ze op een, niet afgegraven, stuk duin lagen en dat impliceert dat de huisjes behoorlijk oud waren.
In een van de huisjes woonde mejuffrouw van Alen (of Alem ?) en zij heeft een deeltje van mijn jeugd bedorven toen zij mij piano moest leren spelen in opdracht van mijn moeder.

De tekst op de ansichtkaart vermeldt : Dorpsstraat bij het Postkantoor.
De huidige Heereweg heeft vele namen gehad waaronder Dorpsstraat.
Op de ansichtkaart zien we de kruising van de Dorpsstraat met
links de Stationsweg  en rechts de Kanaalstraat.
De ansichtkaart is rond 1910 uitgegeven door J.P. Nauta uit Velsen.
Bron tekst : Erik Vergunst
De ansichtkaart is afkomstig van de site van Jan van Rooyen
http://www.lisseinbeeld.nl/  uit het album ''Lisse hoe het ooit was''.

       
                                Bron : Cultuur-Historische Vereniging Oud Lisse, Simon van Dijk
     De Stationsstraat mocht je toen niet inrijden en op de hoek heeft o.a. de kruidenier van der Mark gezeten.

Deze ansichtkaart heeft als omschrijving ''Lisse langs het Vierkant'' gekregen. Aan de linkerkant staat een bord met ''Verboden Rijweg'' maar in de verte (aan het begin van de Grachtweg) is wel de achterkant van een koets of van een paard en wagen te zien. Was dat de bakker die toen nog langs de deur kwam ? Het verbod  gold alleen voor het stukje langs de huizen aan de rechterkant tot aan het begin van de Grachtweg. In een van de huizen was de apotheek gevestigd waar wij onze pillen haalden en mijn nicht Helga apothekersassistente was. De kaart is van rond 1920.
Bron van de tekst: Erik Vergunst en Gerard Schrama (van deze site).

Panorama van Lisse.

De foto is in de jaren 30 genomen vanaf de kerktoren van de Hervormde Kerk en laat heel mooi het centrum van Lisse zien zoals dat toen was. Het centrum werd het  Vierkant, maar het is eigenlijk een Driekant. Links Hotel de Witte Zwaan met de naam van het hotel op het dak. Verder staan er twee trams met een goederenwagon en een paardenkar voor de tram.

De Kanaalstraat

Ook deze foto is in de jaren 30 genomen.

Ansichtkaart van het oude gemeentehuis aan de Heereweg.

Zie ik daar in het raam de burgemeester staan met zijn handen in zijn zakken ? De favoriete houding van ambtenaren (geintje!).

Het gemeentehuis is gebouwd in 1906, verbouwd in 1941 en gesloopt in 1981.De ansichtkaart is gemaakt rond 1931/1932.
Bron van de tekst: Erik Vergunst.
 

Kasteel Keukenhof, periode 1915-1930

Meer informatie >>> Keukenhof , Kasteel Keukenhof en
uitgebreide historische informatie op Historie Keukenhof  (deel 1 t/m 7)

In 1905 werd station Lisse gebouwd. Sinds 1945 vindt er geen  personenvervoer meer plaats via station Lisse en in 1970 was het ook afgelopen met het goederenvervoer.
 

             
                     Het Lissese Station vlak na de ingebruikstelling in 1905.
                                  Bron : Fotoarchief - Vereniginig Oud Lisse

             

                                      Vooroorlogs zicht op Station Lisse.
                                   Bron : Fotoarchief - Vereniginig Oud Lisse

Vlak na de Tweede Wereldoorlog, in 1945, werd het station uit de dienstregeling geschrapt, omdat de afstand tot de dorpskern te groot was. Het deed een aantal jaren alleen nog dienst in het voorjaar tijdens de Keukenhofweken. In de loop der jaren verpauperde het gebouw sterk. Aan het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw kwam het op de nominatie te staan om gesloopt te worden. De Nederlandse Spoorwegen zagen handhaving van het gebouw niet meer zitten.
Bron : site van de Vereniginig Oud Lisse http://www.oudlisse.nl/historie/station100j.php

Op de site www.stationsweb.nl (rechtsboven bij stationsnaam Lisse invoeren) 
staan meer dan 30 afbeeldingen van station Lisse.

        '' De kaart toont de Gracht die door heeft gelopen tot dichtbij het Vierkant.
          Op de voorgrond ligt het weiland van Vreeburg.
          Op dit weiland is de Schoolstraat met school en huizen gekomen.''
     Bron : Geschiedenis van Lisse in oude ansichten en plattegronden.
              Overzicht van de bouw- en sloopjaren van alle panden in het centrum van Lisse 
              met vermelding van de hoofdbewoners in de periode 1890-1920.
              Uitgegeven door Erik Vergunst, Schoonhoven, 2007.
             
    De ansichtkaart is afkomstig van de site van Jan van Rooyen
                              http://www.lisseinbeeld.nl/ uit het album ''Lisse hoe het ooit was''.
 

Het laden en of lossen van tjalken die afgemeerd liggen langs de kade aan de gracht in Lisse. Op een van de tjalken hangt een dekkleed in de mast te drogen.
Prentbriefkaart uit de periode 1900 - 1910.
Bron : Stichting Rijksmuseum het Zuiderzeemuseum, Enkhuizen

  [37] Een bekend figuur in Lisse was “Dronken Henkie”, hij zwierf tot zijn dood in 1952 rond in Lisse met een scharensliep om te voorkomen dat hij opgepakt werd voor landloperij. Hij had zeer vermogende ouders in Groningen en kreeg elke maand geld toegestuurd voor levensonderhoud.
Zijn levensonderhoud bestond uit heel veel spiritus drinken en lekker dronken worden. Hij groette iedereen met''Ah, mien jong''.

In naam ging hij door het zwerversleven als scharensliep, maar hij droeg dat juk met gereedschap vooral met zich mee om niet te worden opgepakt wegens landloperij. Zijn werkelijk naam was Hendrik de Groot en afkomstig uit Groningen. Het verhaal gaat dat zijn ouders zeer vermogend waren en Hendrik maandelijks een bedrag voor zijn levensonderhoud stuurde. Daaraan gaf hij dan zijn eigen uitleg, want die bedragen werden prompt omgezet in de aanschaf van spiritus, dat hij dronk als ware het water. Met tot gevolg dat hij het grootste deel van zijn tijd waggelend door het leven ging en de naam "Dronken Henkie" alle eer aan deed.
Bron : Facebook, Arie in ’t Veld, groep je bent Lisser als …………, 28-7-2013.

Hij mocht blijkbaar toch wel ergens binnen komen en dat werd voor het nageslacht vastgelegd.
De ansichtkaart is afkomstig van de site van Jan van Rooyen http://www.lisseinbeeld.nl/ uit het album ''Lisse hoe het ooit was''.

Ik herinner me nog een spiritusdrinker, maar of dat Henkie was?

                              
                                           Bron : Zo was het in Lisserbroek, Nic. Bouwmeester.

      
               Dit is niet onze Henkie maar een collega scharensliep-er.
     Prent van ''Het Verleden in beeld'' van de site http://www.geneaknowhow.net/

[38] In Lisse lagen voornamelijk Duitse soldaten die in Rusland gevochten hadden. Zij waren hier om een beetje tot zichzelf te komen en weer aan de discipline gewend te raken. Ze hebben zich over het algemeen zeer gedisciplineerd gedragen. Als ze dronken waren schoten ze wel eens op de kerktoren van de Hervormde Kerk (gelukkig niet op de St. Agathakerk).  

De dossiers van het Arbeidsbureau zijn door het verzet weggehaald en verstopt in een schuur van de gebroeders Tromp aan de Vuursteeglaan. Deze schuur stond recht tegenover ons huis. Hebben mijn ouders hiervan geweten ?  Dierenarts Kraak stond aan het hoofd van het verzet. Hij woonde vlak bij ons en mijn ouders zullen wel geweten hebben wat zijn rol was, of toch niet ?

[39] De ‘’Ondergrondse’’ had het bevolkingsregister van Lisse gestolen en ondergebracht in de stookkelder van de St. Josephschool. Dat was om te voorkomen dat mensen werden opgeroepen voor het werken in Duitsland. Toen de stoker, Bert Warmerdam, om een uur of vijf de trap af kwam om voor de ketel te zorgen schrok hij zich dood toen daar ineens een aantal mannen voor hem stond waarvan twee met getrokken revolver. Meester Strik was er ook en die zei dat het in orde was. Toen moest Warmerdam de deur van de ketel openen en werd het hele bevolkingsregister verbrand.

Ga naar  Zeer dappere ambtenaren in het gemeentehuis

Het bloembollenbedrijf van de Gebroeders van Parijs lag aan de Gracht.       
Bron : het boek : ''Bollenstreek in oorlogstijd, Herman van Amsterdam en Peter van der Voort''.

                           Bron : httpwww.sitesv1du-nord-de-la-france 

Dit is een V1 zoals ze aan het einde van de tweede wereldoorlog gelanceerd werden in de buurt van kasteel Keukenhof. Mijn moeder vertelde vaak dat zij, toen ze zwanger was van mij in de hongerwinter, die ''krengen'' met een hels lawaai aan hoorde komen, ze een bocht maakten en daarna met nog meer lawaai weer hoorde vertrekken richting Engeland. Als er een V1 bij de lancering ontplofte leek het wel dat ook de ramen in huis ''ontploften''. Het gebeurde best ook vaak dat de V1 crashte ergens in het bollenland. Er waren dan ook nogal wat V1's die de Noordzee niet haalden.
    

(Eerst hier links op de afbeelding klikken en daarna
op de grote afbeelding klikken om de tekst te vergroten)
 

 Bron : Henk van Leeuwen / Facebook ''je bent Lisser als''

Foto's van de lanceerinstallatie in het Keukenhofbos in Lisse.
 

Bron : Bollenstreek in Oorlogstijd zoals vermeld op de site  http://hbpbunkerforum.nl/showthread.php?2811-Lanceerinstallatie-in-het-keukenhofbos-in-Lisse

Meer informatie uit het boek : ''Bollenstreek in oorlogstijd, Herman van Amsterdam en Peter van der Voort''.

 

Foto van de V1-lanceerbaan nabij café De Platenkamp
in het Twentse Borne (niet ver van mijn woonplaats Almelo).

Bron : http://hbpbunkerforum.nl/showthread.php?2811-Lanceerinstallatie-in-het-keukenhofbos-in-Lisse

Op https://www.flickr.com/photos/127366468@N04/15500396921/in/album-72157648630255981/ staan diverse foto's over de V1's in Lisse.

Op http://nl.wikipedia.org/wiki/V1_%28wapen%29 staat algemene informatie over de V1's.

Tekst op monument :
MET STEUN VAN DE ALMACHTIGE 1940 - 1945

Voor de gevallenen in de 2^e wereldoorlog werd een standbeeld opgericht met de bijnaam “Blote Bertus” (had inderdaad helemaal geen kleren aan en anatomisch was uiterlijk alles te zien, maar waarom hij Bertus genoemd werd???). Een deel van de Lissenaren vond dit geen geschikt beeld voor een herdenking van de gevallenen, maar het andere deel zal zich eraan vergaapt hebben (gaapstokken, de bijnaam voor inwoners van Lisse, deden zij eer aan).

Jan van Rooyen presenteert ''Lisse in Beeld''op http://www.lisseinbeeld.nl/
met wel honderden ansichtkaarten en foto's van onder andere
''Lisse, hoe het ooit was'' en ook over actuele zaken.       

Terug naar Achtergrondinformatie

Naar boven

Start | Inleiding | Verantwoording en betrouwbaarheid | Herkomst van de naam 's Gravenmade | Welgeborenen | Leenmannen | Het landschap van de Duin- en Bollenstreek | Van eerste bewoners tot dorpen | Akker- en tuinbouw | Veeteelt | Mest, turf en zand | Konijnen | Blekerijen en wasserijen | Kalkovens en steenfabrieken | Beroepen | Vervoer over land | Vervoer over water | De aanleg van de trekvaart | Landbezit | Woningen, boerderijen en interieur | Communicatie | Politiekbuiten | alle dorpen in de Bollenstreek | Lisse | De Zilk | Noordwijkerhout | Sassenheim | Voorhout | Vogelenzang | Heemstede | Bennebroek | De Kerk | De  Maatschappij | Het Huwelijk | Bevruchting en bevalling | Het Gezin | Het Huishouden | Gezondheid(szorg) en hygiëne | Eten, drinken en genotsmiddelen | Vermaak | Onderwijs | Inkomen, uitgaven en prijzen | Beroepen en functies van de voorouders